Perimenopozal ve Postmenopozal Kanama

Menopoz Nedir?

Menopoz, kadının adet görmesinin kalıcı olarak sona ermesi durumudur. Yumurtalıkların östrojen ve progesteron üretiminin azalmasıyla birlikte olur.

• Tanı kriteri: Bir kadının 12 ay boyunca hiç adet görmemesi (ve bu durumun başka bir nedeni olmaması).
• Ortalama yaş: Türkiye’de genellikle 47–52 yaş civarındadır.
• Sonuç: Artık yumurtlama olmaz, dolayısıyla doğal gebelik mümkün değildir.

Menopozun tipik belirtileri:

• Sıcak basması, gece terlemesi
• Uyku düzensizlikleri
• Ruh hali değişiklikleri
• Vajinal kuruluk, cinsel ilişki sırasında ağrı
• İdrar kaçırma, sık idrara çıkma
• Ciltte incelme, kemik erimesi riski artışı

Perimenopoz (Menopoz Öncesi Geçiş Dönemi) Nedir?

Perimenopoz, menopoza yaklaşık 2–8 yıl önce başlayan geçiş sürecidir. Bu dönemde yumurtalıklar düzensiz çalışır, hormon seviyeleri dalgalanır.

Belirtiler:

• Adet düzensizlikleri (erken, gecikmiş veya yoğun kanamalar)
• Sıcak basmaları, gece terlemeleri
• Göğüslerde hassasiyet
• Uyku bozuklukları, sinirlilik
• Vajinal kuruluk başlayabilir

Bu dönem, kadının hâlâ hamile kalabileceği bir dönemdir; çünkü zaman zaman yumurtlama olabilir.

🔹 Özetle:

Özellik	Perimenopoz	Menopoz
Zamanlama	Menopozdan önceki yıllar	Adetlerin kalıcı olarak bitmesi
Hormonlar	Dalgalanır	Düşük ve sabit düzeydedir
Adet	Düzensiz	Tamamen durur
Gebelik olasılığı	Var	Yok
Süre	2–8 yıl	Kalıcı dönem

Normal menstrual siklus (adet düzeni) nasıl olmalıdır?

Normal bir menstrual siklus genellikle 21 ila 35 gün arasında olur ve adet kanaması 2 ila 7 gün sürer. Kanama miktarı kişiden kişiye değişebilse de, genellikle günde 3-4 ped kullanımı normal kabul edilir. Siklusun ortasında yumurtlama (ovulasyon) gerçekleşir ve bu dönemde östrojen hormonu en yüksek düzeydedir. Menopozal geçiş başlamadan önce adet döngüsü düzenlidir, ancak perimenopoz döneminde bu düzen bozulabilir.

Menstrüel döngü (adet döngüsü) nedir, nasıl gerçekleşir? Menstrüel döngü nedir? Adet döngüsü nasıl olur? Yumurtlama ne zaman olur? Adet kaç gün sürer? Normal adet döngüsü kaç gündür?

Döngü, dört ana evreden oluşur:

🩸 Menstrüel Evre (1–5. gün):

Rahim iç tabakası (endometrium) gebelik oluşmadığı için dökülür ve adet kanaması şeklinde atılır.

🌱 Foliküler Evre (1–13. gün):

Beyinden salgılanan FSH hormonu, yumurtalıklarda foliküllerin gelişmesini sağlar. Östrojen hormonu artmaya başlar ve rahim iç tabakası yeniden kalınlaşır.

🥚 Ovülasyon (14. gün civarı):

LH hormonundaki ani yükselme, olgun yumurtanın yumurtalıktan atılmasına neden olur. Bu, kadının en doğurgan dönemidir.

🌙 Luteal Evre (15–28. gün):

Yumurtlamadan sonra oluşan korpus luteum, progesteron salgılar. Rahim iç tabakası gebelik için hazırlanır. Gebelik olmazsa progesteron düşer, rahim tabakası dökülür ve adet yeniden başlar.

Menopozal geçişte adet düzensizlikleri nasıl olur?

Menopozal geçiş dönemi, yumurtalıkların hormon üretiminin azalmaya başladığı süreçtir. Bu dönemde adet aralıkları uzayabilir, kanama miktarı artabilir veya azalabilir. Bazı kadınlarda iki adet arası süre kısalırken, bazılarında birkaç ay boyunca adet görülmeyebilir. Ayrıca, bu süreçte ara kanamalar veya uzun süren kanamalar da gözlenebilir. Bu değişiklikler, östrojen-progesteron dengesizliğinin bir sonucudur.

Perimenopozal dönemde kanama neden olur?

Perimenopozal dönemde görülen kanamaların en yaygın nedeni yumurtlamanın düzensiz hale gelmesidir. Hormonal dengesizlik nedeniyle rahim iç tabakası (endometrium) gereğinden fazla kalınlaşabilir ve bu durum düzensiz veya fazla miktarda kanamaya yol açabilir. Bunun yanı sıra rahimde polip, miyom veya endometrial hiperplazi gibi yapısal nedenler de perimenopozal kanamaya neden olabilir.

Postmenopozal dönemde kanama ne anlama gelir?

Menopozdan sonra, yani en son adet kanamasından itibaren 12 ay geçtikten sonra görülen her türlü vajinal kanama postmenopozal kanama olarak tanımlanır. Bu dönemde görülen kanamalar hiçbir zaman normal kabul edilmez ve mutlaka araştırılmalıdır. En sık nedenler arasında rahim iç tabakasının atrofisi (incelmesi), polipler, hormon tedavileri ve daha nadir olarak rahim içi kanseri (endometrium kanseri) bulunur.

Menopozdan Sonra Adet Kanaması Sebepleri Nelerdir?

Menopozdan sonra adet kanaması veya lekelenme görüldüğünde altta yatan nedenler araştırılmalıdır.

Sık görülen sebepler:

Endometrial Atrofi:

• Rahim iç tabakasının incelmesi sonucu hafif kanamalar

Endometrial Polipler:

• Rahim iç tabakasından kaynaklanan iyi huylu büyümeler, kanama yapabilir

Miyomlar (Leiomyomlar):

• Rahim kas tabakasındaki iyi huylu tümörler, nadiren kanama oluşturabilir

Hormon Tedavisi Etkileri:

• Östrojen içeren menopoz tedavileri kanama oluşturabilir

Endometrial Kanser:

• Menopoz sonrası kanama, özellikle endometrial kanserin erken belirtisi olabilir ve mutlaka değerlendirilmelidir

Önemli Not:

• Menopoz sonrası görülen her kanama anormal kabul edilir.
• Ultrason ve gerekirse endometrial biyopsi ile neden araştırılmalıdır.

Adet Düzensizliği Yaşıyorsam Kadın Doğum Uzmanına Gitmeli miyim?

Adet düzensizliği nedir?

Adet düzensizliği; adetlerin çok sık, çok seyrek, çok uzun, çok kısa veya aşırı miktarda olması durumudur.
Bu değişiklikler bazen stres, kilo değişimi, hormonal dengesizlik, tiroit hastalıkları, polikistik over sendromu (PCOS) ya da rahimle ilgili sorunlardan kaynaklanabilir.

Ne zaman kadın doğum uzmanına başvurmalısınız?

Aşağıdaki durumlardan biri varsa, mutlaka bir kadın doğum uzmanı ile görüşmelisiniz:

• Adet aralıklarınız 21 günden kısa veya 35 günden uzun sürüyorsa
• Kanamanız 7 günden fazla devam ediyorsa
• Pedinizi 1–2 saatte birden sık değiştiriyorsanız
• Adet aralarında lekelenme veya ilişki sonrası kanama oluyorsa
• Adet ağrılarınız çok şiddetli hale geldiyse
• Menopoz sonrası yeniden kanama başladıysa

Bu belirtiler, hormonal bozukluklar, rahim içi polipler, miyomlar veya endometrium kalınlaşması gibi durumların habercisi olabilir.

Kadın Doğum Uzmanı Ne Yapar?

Kadın Doğum Uzmanı, hormon testleri, ultrason ve gerekirse biyopsi gibi yöntemlerle sorunun nedenini belirler.
Tedavi, altta yatan nedene göre;

• ilaç tedavisi,
• yaşam tarzı düzenlemesi

ve gerekirse cerrahi müdahale şeklinde planlanabilir.

💬 Sonuç olarak:

Evet, adet düzensizliğinizi kadın doğum uzmanınızla konuşmalısınız. Çünkü erken tanı, hem hormonal dengeyi korur hem de üreme sağlığınızı etkileyebilecek olası hastalıkların önüne geçer.

Adet Kanamamın Normal Olmadığını Nasıl Anlarım?

Normal adet kanaması nasıl olur? Ne zaman anormal Kabul edilir? Sorularının cevabı;

Aşağıdaki durumlardan biri varsa, kanamanız anormal olabilir:

• 21 günden daha sık veya 35 günden daha seyrek adet görmek
• 7 günden uzun süren kanamalar
• Ped veya tamponu 1–2 saatte birden sık değiştirme ihtiyacı
• Büyük pıhtılar içeren yoğun kanamalar
• Adet aralarında lekelenme ya da kanama
• Cinsel ilişki sonrası kanama
• Menopoz sonrası (12 aydan uzun süredir adet görmeyen bir kadında) kanama

Bu belirtiler anormal uterin kanama olarak değerlendirilir ve mutlaka jinekolojik muayene ile araştırılmalıdır.
Bazı durumlarda hormonal dengesizlikler, rahim içi polipler, miyomlar veya endometrium kalınlaşması gibi nedenler söz konusu olabilir.

🩺 Ne zaman doktora başvurmalısınız?

• Kanamalarınız çok yoğun veya uzun sürüyorsa
• Sık sık ara kanama oluyorsa
• Şiddetli karın ağrısı veya kansızlık belirtileri (yorgunluk, halsizlik, solukluk) varsa
• Menopozdan sonra tekrar kanama başladıysa

Bu durumlarda gecikmeden jinekoloğa başvurmak gerekir. Erken tanı, olası ciddi rahatsızlıkların önüne geçebilir.

Ne zaman parça (endometrial biyopsi) alınmalıdır?

Aşağıdaki durumlarda endometrial biyopsi (rahim içinden parça alma) önerilir:

• 45 yaş üstü kadınlarda anormal uterin kanama varsa
• Postmenopoz döneminde herhangi bir kanama görülürse
• Ultrasonografide endometrium kalınlığı normalden fazla ise (postmenopozda genellikle >4-5 mm)
• Hormon tedavisi kullananlarda beklenmeyen kanama olursa

Bu işlem, rahim iç tabakasının mikroskobik olarak incelenmesini sağlar ve olası kanser veya hiperplazi durumlarını belirler.

Parça alınması (endometrial biyopsi) nedir?

Endometrial biyopsi, rahim iç tabakasından küçük bir doku örneği alınarak mikroskop altında incelenmesidir. Genellikle muayenehane koşullarında, kısa süren bir işlemdir. İşlem sırasında ince bir tüp (pipelle) kullanılarak rahim içinden örnek alınır. Anestezi gerekmeden yapılabilir, ancak bazı durumlarda lokal anestezi uygulanabilir. Amaç, endometriumun kalınlığını ve hücresel yapısını değerlendirerek olası patolojileri tespit etmektir.

Dilatasyon ve kürtaj (D&C) işlemi nedir?

Dilatasyon ve kürtaj (D&C), rahim ağzının özel aletlerle genişletilerek rahim içinin kazınması işlemidir. Bu yöntem hem tanı hem de tedavi amacıyla uygulanabilir. Örneğin, fazla kalınlaşmış rahim iç tabakasını temizlemek veya biyopsi ile yeterli doku alınamadığında tanı koymak için kullanılır. Kısa süreli anestezi altında yapılır ve genellikle aynı gün taburcu olunabilir. İşlem sonrası hafif ağrı ve az miktarda kanama normaldir.

Anormal Uterin Kanamanın (Rahim Kanamasının) En Sık Nedenleri Nelerdir?

Anormal uterin kanama, üreme çağındaki veya menopoz dönemindeki kadınlarda sık görülen bir durumdur.
Normal adet düzeninin dışında gelişen bu kanamalar, farklı nedenlerle ortaya çıkabilir:

Sık görülen nedenler:

• Hormonal dengesizlikler (özellikle yumurtlama bozuklukları, PCOS)
• Rahim içi polipler
• Endometrial atrofi
• Rahim miyomları,
• Endometrial hiperplazi (rahim içi tabakanın kalınlaşması)
• Tiroit hastalıkları
• Pıhtılaşma bozuklukları veya bazı ilaçlar (örneğin kan sulandırıcılar)
• Nadir olarak rahim kanseri veya rahim ağzı kanseri

Bu tür kanamalar mutlaka jinekolojik muayene, ultrason ve gerekirse biyopsi ile değerlendirilmelidir.

Endometrial Polip Nedir?

Endometrial polip, rahim iç tabakasının (endometrium) aşırı büyümesi sonucu oluşan iyi huylu dokusal çıkıntıdır.

• Boyut: Küçük (1 cm) veya büyük (birkaç cm) olabilir.
• Sıklık: Kadınların özellikle 35 yaş sonrası döneminde daha sık görülür.

Belirtiler:

• Adet düzensizliği (çok sık veya çok seyrek adet görme)
• Adet dışında kanama veya lekelenme
• Nadiren aşırı adet kanaması (menoraji)
• Çoğu zaman belirti vermez, rutin muayenede tesadüfen bulunabilir

Tedavi: Poliplerin çoğu küçükse takip edilebilir, semptom veriyorsa histeroskopik cerrahi ile çıkarılabilir.
Bazı durumlarda, özellikle menopoz sonrası görülen polipler, biyopsi ile değerlendirilmelidir çünkü nadiren kansere dönüşebilirler.

Endometrial Atrofi Nedir? Rahim İçi İncelme Nedir?

Endometrial atrofi, rahim iç tabakasının normalden ince hale gelmesi anlamına gelir. Bu durum özellikle menopoz sonrası kadınlarda yaygındır çünkü yumurtalıklar östrojen üretimini durdurur.

Belirtiler:

• Menopoz sonrası hafif kanama veya lekelenme
• Bazı durumlarda adet benzeri kanamalar (nadiren)
• Çoğu zaman belirti vermez ve rutin muayenede tesadüfen saptanır

Önemi:

• Hafif kanamalar genellikle zararsızdır, ancak menopoz sonrası kanama her zaman değerlendirilmelidir.
• Ultrason ve gerekirse endometrial biyopsi ile kanser riski ekarte edilir.

Tedavi:

• Çoğu zaman tedavi gerekmez, sadece izlem yeterlidir.
• Östrojen eksikliğine bağlı semptomlar varsa, hormon replasman tedavisi düşünülebilir.

Endometrial Hiperplazi Nedir?

Endometrial hiperplazi, rahim iç tabakasının aşırı kalınlaşması anlamına gelir. Bu durum özellikle östrojenin, progesteronla dengelenmediği durumlarda ortaya çıkar.

Belirtiler:

• Adet düzensizliği (çok uzun, çok sık veya aşırı kanama)
• Adet arası lekelenmeler
• Menopoz sonrası kanama
• Bazı kadınlarda hiçbir belirti olmayabilir

Önemi:

• Bazı endometrial hiperplaziler, endometriyum kanserine dönüşme riski taşıyabilir.
• Risk faktörleri arasında obezite, hormonal dengesizlikler, polikistik over sendromu (PCOS) ve uzun süreli östrojen kullanımı sayılabilir.

Tedavi:

• Hafif hiperplaziler bazen hormon tedavisi ile kontrol altına alınabilir.
• Yüksek riskli veya kompleks hiperplaziler biyopsi ve cerrahi takip gerektirir.

Endometrial Kanser Nedir? Rahim Kanseri Nedir?

Endometrial kanser, rahmin iç tabakasındaki hücrelerin kontrolsüz şekilde büyüyüp çoğalmasıyla oluşan bir kanser türüdür.

Risk faktörleri:

• Menopoz sonrası östrojenin progesteronla dengelenmemesi
• Endometrial hiperplazi (rahim iç tabakasının kalınlaşması)
• Obezite, diyabet, hipertansiyon
• Ailede rahim veya meme kanseri öyküsü

Belirtiler:

• Menopoz sonrası kanama veya lekelenme
• Adet düzensizliği veya aşırı kanama (menopoz öncesi)
• Alt karın ağrısı veya basınç hissi
• Nadiren kilo kaybı veya yorgunluk

Tanı ve Tedavi:

• Ultrason, endometrial biyopsi ve gerekirse histeroskopi ile tanı konur
• Tedavi genellikle cerrahi (rahim alınması) ile başlar
• Erken evrede yakalanırsa prognoz genellikle iyidir

Rahim Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir? Rahim Kanserine Neler Sebep Olur?

Rahim kanseri riskini artıran başlıca faktörler şunlardır:

Hormonal Faktörler:

• Östrojenin uzun süreli etkisi (progesteron dengesi olmadan)
• Menopoz sonrası hormon dengesizliği

Endometrial Hiperplazi:

• Rahim iç tabakasının kalınlaşması, kansere dönüşme riskini artırabilir

Metabolik Hastalıklar:

• Obezite, diyabet ve hipertansiyon,safra kesesi hastalığı, tiroid hastalığı kanser riskini artırır

Reprodüktif Faktörler:

• Erken yaşta ilk adet veya geç menopoza girme
• Hiç doğum yapmamış olmak

Aile Öyküsü:

• Yumurtalık veya kolon kanseri öyküsü olan aile bireyleri

Diğer Faktörler:

Polikistik over sendromu (PCOS)

• Uzun süreli östrojen tedavisi (progesteron desteği olmadan)
• Sigara
• Tamoxifen kullanım hikayesi.
• Kısırlık Hikayesi

Pelvik Ultrason Nedir?

Pelvik ultrason, rahim, yumurtalık ve çevre organları incelemek için ses dalgaları kullanan, ağrısız ve güvenli bir görüntüleme yöntemidir.
Jinekolojik problemlerin değerlendirilmesinde, adet düzensizlikleri, kist, miyom veya polip, Rahim kalınlaşması gibi durumların tespitinde sık kullanılır.

Histeroskopi Nedir?

Histeroskopi, rahim içini doğrudan incelemek için ince bir kamera (histeroskop) kullanılan minimal invaziv bir prosedürdür.

• Amaç: Adet düzensizlikleri, rahim içi polip, miyom veya yapışıklıkların tespiti ve gerekirse tedavisi.
• Avantaj: Kesin tanı sağlar, çoğu zaman tedavi sırasında aynı anda sorun giderilebilir.

Menopoz ve Perimenopozda Anormal Kanama Nasıl Tedavi Edilir?

Anormal kanamanın tedavisi, nedeni belirlemekle başlar.

• Hormon Dengesizliği: Progesteron veya kombine hormon tedavisi ile düzeltilir.
• Endometrial Polip veya Miyom: Histeroskopik cerrahi ile çıkarılabilir.
• Endometrial Hiperplazi: Hormonal tedavi veya cerrahi müdahale gerekebilir.
• Ciddi veya tekrarlayan kanamalarda: Rahim alınması (histerektomi) düşünülebilir.

Not: Menopoz sonrası kanama her zaman ciddiye alınmalıdır, çünkü nadiren de olsa endometrial kanser belirtisi olabilir. Tanı için ultrason ve gerekirse biyopsi yapılır.

Menopozda Kanamanın Sebebi Kanser ise Nasıl Tedavi Edilmeli?

Menopoz sonrası kanama, her zaman değerlendirilmesi gereken bir belirtidir. Nadiren de olsa bu kanamanın nedeni rahim iç tabakasındaki kanser (endometrial kanser) olabilir.

Tedavi süreci:

1. Tanı:

   • Ultrason ve endometrial biyopsi ile kanser doğrulanır.

   • Gerekirse MR veya CT ile yayılım değerlendirilir.

2. Cerrahi Tedavi:

   • Genellikle rahim ve yumurtalıkların alınması (total histerektomi ve bilateral salpingo-ooforektomi) önerilir.

3. Radyoterapi ve Kemoterapi:

   • Kanserin türüne, evresine ve risk faktörlerine bağlı olarak cerrahi sonrası ek tedavi uygulanabilir.

4. Takip:

   • Düzenli kontroller ile nüks riski izlenir.

Not: Menopoz sonrası kanama asla göz ardı edilmemelidir; erken teşhis hayat kurtarıcıdır.

Sonuç:

Perimenopozal ve postmenopozal dönemde görülen kanamalar ihmal edilmemelidir. Her kadının menstrual düzeni farklı olsa da, özellikle menopoz sonrası kanamalar mutlaka doktor tarafından değerlendirilmelidir. Erken tanı ve doğru değerlendirme, olası ciddi hastalıkların önlenmesinde hayati önem taşır.